Υπεγράφη η διακρατική συμφωνία για την προστασία των Πρεσπών

Aνήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων, οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Ελλάδας, της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία Διασυνοριακού Πάρκου στον μοναδικό οικότοπο των Πρεσπών.

Σκοπός της συμφωνίας είναι η ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας ούτως ώστε να διασφαλιστεί η ολοκληρωμένη προστασία του οικοσυστήματος και της αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής του Πάρκου Πρεσπών, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης λεκάνης απορροής, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Η συμφωνία περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, θεσπίζει μόνιμες δομές συνεργασίας, προστατεύει τις λίμνες και δημιουργεί ευκαιρίες για τις ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή.

Πρόκειται για την πρώτη διασυνοριακή συμφωνία προστασίας οικοτόπου στα Βαλκάνια.

Μεταξύ των βασικών υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτή είναι η παρακολούθηση της στάθμης στις δύο λίμνες, η μέτρηση, η πρόληψη και ο περιορισμός της ρύπανσης, καθώς και η προστασία της βιοποικιλότητας και ειδικά των ενδημικών ειδών.

Στόχος, επίσης, είναι η προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, την υποβάθμιση και τη ρύπανση, καθώς και η αειφόρος αξιοποίηση των φυσικών πόρων και η αποτροπή οικονομικών δραστηριοτήτων με αρνητικές συνέπειες. Επιβάλει επίσης μέτρα που θα διασφαλίζουν για τη γεωργία και την κτηνοτροφία χαμηλής έντασης, αλλά και στον εκσυγχρονισμό των υποδομών της περιοχής.

Την ικανοποίησή της για τη συμφωνία, με την οποία κλείνει ένας κύκλος προσπαθειών για τη διαφύλαξη ενός τόσο πολύτιμου κεφαλαίου, εξέφρασε από την πλευρά της η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη. Εξήρε μάλιστα το ρόλο των τοπικών κοινωνιών και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, που ήταν, όπως είπε, πολύ μπροστά από την Πολιτεία.

Την ικανοποίησή τους εξέφρασαν επίσης ο υπουργός Περιβάλλοντος της ΠΓΔΜ Νετζάτι Γιακούπι και ο Αλβανός ομόλογός του Φατμίρ Μεντίου, ο οποίος μάλιστα κάλεσε την Ελλάδα να αναλάβει κεντρικό ρόλο στη διαχείριση κοινών περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο εκπρόσωπος της Σύμβασης Ramsar, Τομπάιας Σαλάθε, ενώ ο δήμαρχος Πρεσπών, Λάζαρος Ναλπαντίδης, έκανε λόγο για την επισφράγιση ενός διαρκούς αγώνα μιας δεκαετίας. Στην τελετή παρέστη επίσης ο απερχόμενος επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ Σταύρος Δήμας.

Με ικανοποίηση και αισιοδοξία για το μέλλον χαιρετίζουν την υπογραφή της συμφωνίας ο Δήμος Πρεσπών, η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, τονίζοντας ότι 'αυτή η συμφωνία θα σημάνει μία νέα αρχή και θα δώσει μία ουσιαστική ώθηση στο σχεδιασμό και στο συντονισμό των δράσεων του Πάρκου Πρεσπών'.

Ιστορικό

Το πρώτο βήμα για την ίδρυση του Διασυνοριακού Πάρκου Πρεσπών έγινε το 2000, με τη σχετική διακήρυξη των τότε πρωθυπουργών των τριών χωρών (Κώστας Σημίτης, Ιλίρ Μέτα και Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι). Ακολούθησε η σύσταση της τριμερούς, άτυπης, Συντονιστικής Επιτροπής του Πάρκου Πρεσπών.

Νέα δέσμευση των κυβερνήσεων για την υπογραφή της συμφωνίας ακολούθησε το Νοέμβριο του 2009.

Οι λίμνες

Σε μια μεγάλη κοιλότητα, η οποία περιβάλλεται από βουνά, δημιουργήθηκε πριν από περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια μια μεγάλη λίμνη, η αρχική Πρέσπα. Πριν από μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, χωρίστηκε από προσχώσεις σε δύο μικρότερες, τη Μικρή και τη Μεγάλη Πρέσπα. Οι δύο λίμνες επικοινωνούν σήμερα με έναν δίαυλο, μέσω του οποίου τα νερά της Μικρής Πρέσπας ρέουν στη Μεγάλη. Η τελευταία δεν έχει επιφανειακή απορροή, αλλά τα νερά της διοχετεύονται, μέσα από υπόγειες καταβόθρες, στη λίμνη Αχρίδα της ΠΓΔΜ και από εκεί εκρέουν στον ποταμό Δρίνο και καταλήγουν στην Αδριατική.

Σημαντικό τμήμα των συνόρων της Ελλάδας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ βρίσκεται μέσα στις λίμνες. Τη Μικρή Πρέσπα μοιράζονται η Ελλάδα και η Αλβανία, ενώ τη Μεγάλη και οι τρεις χώρες. Η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα είναι από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές λίμνες και η ύπαρξή τους καθορίζει τη γεωμορφολογία της περιοχής, ενώ είναι, παράλληλα, πηγή πλούτου, ζωής και πολιτισμού.

Όπως επισημαίνει η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, οι πρώτοι ορνιθολόγοι που επισκέφθηκαν την Πρέσπα, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ανακάλυψαν έναν «ορνιθολογικό παράδεισο». Ο αργυροπελεκάνος, ένα από τα σπανιότερα είδη στον κόσμο, έχει βρει το δικό του καταφύγιο στην περιοχή των Πρεσπών, όπου φιλοξενείται ο μεγαλύτερος αριθμός αναπαραγόμενων ζευγαριών σε όλο τον κόσμο, με πάνω από 1.000 ζευγάρια. Στο πλάι τους, φωλιάζουν οι ροδοπελεκάνοι (50-200 ζευγάρια).

Η Μικρή Πρέσπα φιλοξενεί και πολλά άλλα σπάνια, υδρόβια πουλιά, όπως οι λαγγόνες, οι ερωδιοί (αργυροτσικνιάδες), οι λευκοτσικνιάδες και οι πορφυροτσικνιάδες, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως η Πρέσπα είναι το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα, όπου αναπαράγονται οι σταχτόχηνες.

Καρδιά του οικοτόπου των Πρεσπών είναι τα υγρά λιβάδια της περιοχής. Παλαιότερα, πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες στην παραλίμνια ζώνη (βόσκηση με βοοειδή, κόψιμο και κάψιμο καλαμιώνων κ.ά), συνέβαλαν σημαντικά στη δημιουργία και τη διατήρηση εκτεταμένων υγρολιβαδικών εκτάσεων. Ωστόσο, στη δεκαετία του 1980 άρχισε να συρρικνώνεται η ανθρώπινη δραστηριότητα, με αποτέλεσμα τη συνεχή επέκταση των καλαμιώνων εις βάρος των υγρών λιβαδιών, τη μείωση του πληθυσμού των ψαριών (π.χ. γριβάδι), αλλά και την εξαφάνιση ή μείωση του αριθμού σημαντικών υδρόβιων πουλιών, όπως οι χαλκόκοτες και οι χουλιαρομύτες.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ