Μίριαμ Μακέμπα "Μάμα Άφρικα"

Θρυλική νοτιοαφρικανίδα τραγουδίστρια, γνωστή και ως «Μάμα Άφρικα», ένα από τα σύμβολα του αγώνα κατά του απαρτχάιντ.

Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1932 σε μια τενεκεδούπολη στα περίχωρα του Γιοχάνεσμπουργκ. Η καριέρα της άρχισε τη δεκαετία του '50, όταν συνδύασε την τζαζ με τα παραδοσιακά τραγούδια της Νότιας Αφρικής, σε μια εποχή που η λέξη «world music» ήταν άγνωστη. Στο διεθνές προσκήνιο εμφανίσθηκε το 1959, κατά τη διάρκεια περιοδείας της στις ΗΠΑ με το νοτιοαφρικάνικο συγκρότημα «Manhattan Brothers».

Την επόμενη χρονιά της αφαιρέθηκε το διαβατήριο από τη ρατσιστική κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, επειδή συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ «Come Back Africa» με περιεχόμενο κατά του απαρτχάιντ και αναγκάσθηκε να ζήσει στην εξορία. Επέστρεψε στη Νότιο Αφρική, μετά την αποφυλάκιση του Νέλσον Μαντέλα το 1990 και όταν το ρατσιστικό καθεστώς της χώρας έπνεε τα λοίσθια.

Η Μίριαμ Μακέμπα έγινε η πρώτη αφρικανίδα καλλιτέχνιδα που κέρδισε βραβείο Γκράμι (1966). Το μοιράστηκε με τον Χάρι Μπελαφόντε στην κατηγορία φολκ μουσικής για το άλμπουμ «An Evening With Belafonte/Makeba». Μεγάλες επιτυχίες της θεωρούνται τα τραγούδια «Pata Pata» (1956), «Malaika» (1960) και «Τhe Cling Song» (1965). Το 1987 συνεργάστηκε με τον Πολ Σάιμον, συμμετέχοντας στην περιοδεία του «Graceland».

Παντρεύτηκε συνολικά πέντε φορές και απέκτησε μία κόρη, την Μπόγκι, η οποία έφυγε από τη ζωή το 1985, σε ηλικία 35 ετών. Μεταξύ των συζύγων της, ο συμπατριώτης της τρομπετίστας της τζαζ Χιου Μασεκέλα και ο αμερικανός πολιτικός ακτιβιστής Στόκλι Καρμάικλ. Ο γάμος της με τον Καρμάικλ, που ήταν μέλος της ριζοσπαστικής οργάνωσης των μαύρων «Μαύροι Πάνθηρες», προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών στις ΗΠΑ και ακύρωση πολλών συναυλιών της. Το ζευγάρι αναγκάσθηκε να μετακομίσει και να ζήσει στη Γουινέα.

Το 2005 ξεκίνησε την αποχαιρετιστήρια περιοδεία της ανά τον κόσμο, που ολοκληρώθηκε με τρόπο μοιραίο. Συμμετέχοντας σε συναυλία στο Καστελβολτούρνο στα περίχωρα της Καζέρτας υπέρ του ιταλού συγγραφέα Ρομπέρτο Σαβιάνο («Γόμορρα»), τον οποίο απειλεί η ναπολιτάνικη Καμόρα, αισθάνθηκε αδιαθεσία και κατέρρευσε. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Καζέρτας, όπου τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Νοεμβρίου 2008 άφησε την τελευταία της πνοή από ανακοπή καρδίας, σε ηλικία 76 ετών. Ήταν ένας θάνατος, όπως τον φανταζόταν: να βρίσκεται επί σκηνής και να τραγουδά για καλό σκοπό.